De mirrorless camera en dreigend gebrek aan kennis van belichting

maandag 23 mei 2022, 20:02 door Nando Harmsen | 4.259x gelezen | 13 reacties

Met de komst van de mirrorless camera hebben we als fotograaf een digitaal scherm in de zoeker gekregen. Dat beeld simuleert de belichtingsinstelling zodat we in één oogopslag zien of de ingestelde belichting goed is.

Werkt dit gemak nadelig voor onze kennis van fotografie? Of valt dat wel mee?

Vroeger moest je iets weten van licht, van diafragma, sluitertijd en ISO, en de relatie tussen die drie. Wist je er te weinig van, dan was je foto te licht of te donker.

Met de digitale fotografie kregen we de mogelijkheid om het resultaat te controleren, en eventueel te corrigeren bij een volgende foto.

Het resultaat van de belichtingsinstelling is op een liveview scherm direct zichtbaar. Bij mirrorless camera's zoals deze Nikon Z6 II ook in de elektronische zoeker.
De mirrorless camera's bieden nu de mogelijkheid om het resultaat al voordat de foto gemaakt is te controleren, zowel op het LCD scherm als in de elektronische zoeker.

Dit is natuurlijk een prachtige mogelijkheid die veel voordeel biedt.

Op het onlangs gepubliceerde artikel over het gebruik van handmatige belichting kwamen er enkele reacties van lezers die wezen op deze voordelen van mirrorless camera's. Is een foto te donker, dan zal het beeld in de elektronische zoeker ook te donker zijn. En visa versa, natuurlijk.

Manual belichtingsinstelling is nog nooit zo makkelijk geweest als met een mirrorless camera zoals deze Canon EOS R6. Het resultaat van je instelling is real-time zichtbaar.
Dit betekent dat je aan de hand van het resultaat op je scherm de camera instellingen kunt bijregelen tot de belichting naar wens is. Kortom, draai aan de instelwieltjes voor diafragma, sluitertijd of ISO tot het goed is.

Kies jij bewust een van die drie instelwaarden om de belichting goed te krijgen, of start je met een van de drie instellingen en zie je wel of je het goed krijgt? Als dat dan vervolgens niet lukt, welke kies je dan? Zet je de vorige terug naar de oorspronkelijke waarde, of ga je zo lang door tot het goed is?

Tenzij er een goede reden voor is, zal een ISO 6.400 niet snel nodig zijn. Pas dus op met welke instelling je wijzigt om de belichting goed te krijgen wanneer je afgaat op wat je ziet op je scherm of elektronische zoeker.
Dit klinkt wat vreemd, misschien. Maar het is wel een reëel gevaar. Doordat het resultaat van het veranderen van instellingen direct zichtbaar is, wordt er dan nog wel heel bewust de 'juiste' correctie gekozen? Of dreigt het een willekeur te worden?

Als fotograaf weet jij natuurlijk perfect dat je niet zomaar een van de drie instelwaarden voor de belichting kunt veranderen zonder een consequentie. Is scherptediepte belangrijk dan is het van belang om daar vanaf te blijven bij het corrigeren van een belichting die niet correct is.

Pas op met sluitertijd, dat die niet zo lang wordt dat beweging van je onderwerp zichtbaar wordt in je beeld, of dat je de camera niet meer stil kan houden.

Wees voorzicht met de ISO, dat die niet zo hoog wordt dat de ruis een bron van ergernis wordt.

Nando Fujifilm GFX100 onlogische instelling

De belichtingstelling op deze Fujfilm GFX100 mag dan misschien een goed belichte opname tot gevolg hebben, de instellingen zijn niet optimaal. Tenzij je echt zo'n snelle sluitertijd nodig hebt, natuurlijk.
Door belichtingsinstellingen in willekeur te wijzigingen waarbij alleen naar de belichting van het beeld gekeken wordt, loop je het risico om bij heel onlogische instellingen te belanden. Ik heb het zien gebeuren.

Zeker wanneer een correctie niet het gewenste resultaat oplevert, waarna een tweede instelwaarde eroverheen gebruikt wordt, kan tot vreemde instellingen leiden.

Een foto van je familie op het terras in de zon met ISO 3200, diafragma f/22 en 1/1600 seconde is gewoonweg onnodig, ook al is de belichting goed.

Gewoon op je scherm kijken en draaien aan de instellingen tot de belichting naar wens is, is misschien niet de beste manier. Wees bewust met welke instellingen je aanpast.
Kennis van een goede belichting is dus belangrijk, om zo de goede of best beschikbare aanpassing te maken wanneer een foto in je elektronische zoeker te licht of te donker is.

Simpelweg aan de drie instelwieltjes te draaien tot het goed is, is niet de juiste manier. Hoe aantrekkelijk dat met mirrorless camera's ook is.

Wat denk jij? Heb jij het idee dat er mirrorless fotografen zijn die begonnen zijn met maar wat te draaien aan de knoppen tot het goed is? Of denk je dat dit wel meevalt?

Laat het weten in een reactie onder dit bericht.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

13 reacties

Donald Willemsen schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 10:48 | reageer
Als je belicht zoals de camera het aangeeft, dan krijg je vooral een heel neutraal belicht beeld met een vlakke belichting. Dat is vaak niet zo interessant. Veel fotografen, jij ook Nando, passen regelmatig ETTR toe. Dat is een correctie op de belichting die de camera aangeeft. Dat is een bewuste keuze van de fotograaf. Je moet dus wel degelijk kennis hebben over hoe je je belichting instelt op de camera. Bovendien kan je de belichting ook gebruiken als creatief element in de fotografie door bewust over- of onderbelichten.
Nando, met dit artikel zet je de mensen nog eens aan het denken. Een goede zaak.

RAWshooter schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 11:37 | reageer
Hoezo word je dom als je kunt zien wat de belichting oplevert? Spiegelreflex-camera’s, die zijn pas dom.

Ron schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 12:02 | reageer
Iedereen maakt foto’s maar slechts weinigen zijn fotograaf.

Rein Reijseger schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 12:31 | reageer
Het is juist een prachtig hulpmiddel. Vooral voor mensen die moeite hebben (in theoretische voorbeelden) de samenwerking te begrijpen tussen sluitertijd, diafragma en iso. Je ziet in de praktijk constant wat je aan het doen bent.

Liesbeth Verkade schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 12:52 | reageer
Vraagje aan RAWshooter: wat is er dom aan een spiegelreflex?

Hans Smits schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 13:13 | reageer
Belichting regelen we door Sluitertijd en/of Diafragma en/of ISO. Of we dit nu door de camera laten doen of zelf maakt niet uit ZOLANG iedereen zich bewust is dat Sluitertijd, Diafragma en ISO ieder impact hebben op een tweede factor. Sluitertijd beinvloed scherpte bewegend onderwerp. Diafragma beinvloed scherpte diepte en ISO beinvloed de hoeveelheid ruis. Zelf vertel ik eerst het bij effect en daarna dat je er ook nog eens je belichting mee kan beinvloeden. Zolang men dat in gedachte houd makt het niet uit of de belichting automatisch gaat of niet.

Ben Fienieg schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 13:16 | reageer
Nando, ik denk dat het voor een ieder die zich serieus bezig houdt met fotografie niets uit maak of ze met een camera met spiegel of een camera zonder spiegel werken. Deze mensen zullen de camera goed kennen, de belichtingsdriehoek goed kennen en hun creativiteit weten te bepalen met gebruikmaking van deze kennis.
Het artikel zal hopelijk mensen motiveren om meer aandacht te besteden aan een goed belichte en technisch goed uitgevoerde foto. Ook misschien om de volledig op auto fotograferende mensen en extra motivatie te geven om de fantastische mogelijkheden van de hedendaagse camera’s volledig te gaan benutten met of zonder spiegel.

Van Camp schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 13:33 | reageer
Je hebt gelijk je moet eerst weten wat je fotografeert , je camera instellen met het doel bewuste instelling dan de rest aanpassen volgens de goede belichtings driehoek , daarna kun je nog kiezen voor leer of binder licht volgens kou keuzen

Gert schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 13:58 | reageer
En als de lichtsterkte van je display te hoog staat heeft dat als gevolg dat het beeld dat er voor de opname goed uitzag, toch veel te donker blijkt als je het nadien bekijkt.
Er gaat niks boven een goed belichtingshistogram.

Ben Fienieg schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 14:28 | reageer
Daar heeft Gert volledig gelijk in.

Marijke schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 15:02 | reageer
Maak 50 foto's van verschillende soorten scènes, draai daarbij aan de knoppen tot het beeld je aardig voorkomt. Plak de 50 foto's in een album en schrijf de exif-gegevens erbij. Dan zie je meteen hoe onlogisch je gewerkt hebt, en hoe je tot kwalitatief betere resultaten kunt komen.

Lauran schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 17:06 | reageer
Fotografie is een vak. Iedereen noemt zich tegenwoordig fotograaf. Voor een vak heb je een opleiding nodig en dan ga je het pas leren. Het meeste kan men dan ook afdoen als pulp. Het vak zou beschermd moeten worden.

Stefanie schreef op woensdag 25 mei 2022 om 15:06 | reageer
Met al dit soort hulpmiddelen heb je (bijna) geen vakkennis meer nodig en wordt het 'vak' fotografie wel steeds minder een 'vak'. Je onderscheiden gebeurt steeds minder door skills, gelukkig is er nog niks uitgevonden wat het 'oog' van de fotograaf kan vervangen

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.431 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

De mirrorless camera en dreigend gebrek aan kennis van belichting